ऑनलाइन कर्जाची फसवणूक: बेरोजगार तरुणांना धोका?

Cyber Crime: बेरोजगार तरुण चोरट्यांच्या जाळ्यात, फेक लोन अ‍ॅप्सचा सापळा

पिंपरी-चिंचवड सायबर पोलिसांचे नागरिकांना सावधानतेचे आवाहन

पिंपरी: डिजिटल युगात आर्थिक व्यवहार सुलभ झाले असले तरी, सायबर गुन्हेगारांनी नवीन फसवणुकीचे मार्ग शोधले आहेत. विशेषतः बेरोजगार तरुणांना झटपट कर्ज देण्याचे आमिष दाखवून फसवणुकीच्या जाळ्यात ओढले जात आहे. पिंपरी-चिंचवड सायबर पोलिसांनी नागरिकांना अशा बनावट कर्ज अ‍ॅप्सपासून सावध राहण्याचे आवाहन केले आहे.

फसवणुकीची कार्यपद्धती

सध्या इंटरनेटवर आणि सोशल मीडियावर "झटपट कर्ज", "कोणतेही कागदपत्र नाही", "कमी व्याजदरात लोन" अशा अनेक जाहिराती पाहायला मिळतात. या जाहिरातींमध्ये लहान रकमेचे कर्ज सहज मिळेल असे भासवले जाते, मात्र प्रत्यक्षात या अ‍ॅप्सचा उद्देश नागरिकांची वैयक्तिक माहिती आणि आर्थिक फसवणूक करणे हा असतो.

हे फेक लोन अ‍ॅप्स गुगल प्ले स्टोअर किंवा इतर वेबसाइट्सवर सहज उपलब्ध असतात. वापरकर्त्याला अ‍ॅप डाउनलोड केल्यानंतर नाव, आधार क्रमांक, बँक खाते तपशील आणि फोन नंबर टाकण्यास सांगितले जाते. अ‍ॅपला परवानगी दिल्यानंतर चोरटे फोनमधील संपर्क, फोटो, मेसेज आणि इतर गोपनीय माहिती सहजपणे मिळवतात.

सुरुवातीला अर्जदाराच्या खात्यात ₹3,000 ते ₹5,000 पर्यंतची रक्कम ट्रान्स्फर केली जाते. काही दिवसांनी व्याज, प्रोसेसिंग शुल्क आणि इतर चार्जेसच्या नावाखाली मोठी रक्कम मागितली जाते. पैसे न भरल्यास अर्जदाराच्या ओळखीच्या लोकांना धमकीचे मेसेज पाठवले जातात. काहीवेळा अर्जदाराचे मॉर्फ केलेले फोटो सोशल मीडियावर टाकून ब्लॅकमेल देखील केले जाते.

बेरोजगार तरुण फसवणुकीच्या जाळ्यात का अडकतात?

अनेक तरुण नोकरीच्या शोधात असतात आणि आर्थिक अडचणींमुळे ते सहजगत्या अशा झटपट कर्जाच्या जाहिरातींना बळी पडतात. सोशल मीडियावर अशा अ‍ॅप्सच्या जाहिराती मोठ्या प्रमाणावर दिसतात. आर्थिक शिक्षणाचा अभाव आणि त्वरित आर्थिक मदतीची गरज यामुळे अनेक तरुण यामध्ये अडकतात.

अलीकडील अहवालानुसार, भारतात दरवर्षी हजारो लोक अशा फसवणुकीला बळी पडतात. विशेषतः विद्यार्थी आणि बेरोजगार तरुण यामध्ये मोठ्या प्रमाणावर अडकतात. काही जण आपल्या कुटुंबियांना किंवा मित्रांना हे सांगण्यास घाबरतात, परिणामी अधिक आर्थिक अडचणीत सापडतात.

फसवणुकीपासून वाचण्यासाठी उपाय

सायबर पोलिस आणि वित्तीय तज्ज्ञांनी अशा फसवणुकीपासून बचाव करण्यासाठी खालील काही महत्त्वाचे उपाय सुचवले आहेत -

फक्त आरबीआय मान्यताप्राप्त बँका आणि वित्तीय संस्थांकडूनच कर्ज घ्या.
कर्ज घेण्यापूर्वी कंपनीची पार्श्वभूमी तपासा.
कोणत्याही अ‍ॅपला फोनमधील संपर्क, फोटो, मेसेज, लोकेशन आणि इतर माहिती देऊ नका.
झटपट कर्जाच्या जाहिरातींवर विश्वास ठेवू नका.
संशयास्पद वाटणाऱ्या अ‍ॅप्सची त्वरित तक्रार सायबर पोलिसांकडे करा.

फसवणुकीच्या घटना वाढल्या, सरकार आणि पोलिसांची कारवाई सुरू

भारत सरकार आणि रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) यांनी यापूर्वीच अनेक बनावट लोन अ‍ॅप्सवर कारवाई केली आहे. अनेक अ‍ॅप्स गुगल प्ले स्टोअर आणि इतर प्लॅटफॉर्मवरून हटवले गेले आहेत. परंतु, हे गुन्हेगार वेगवेगळ्या नावाने नवीन अ‍ॅप्स तयार करत आहेत, त्यामुळे नागरिकांनी जागरूक राहण्याची गरज आहे.

पिंपरी-चिंचवड सायबर पोलिसांनी देखील नागरिकांना सतर्क राहण्याचे आवाहन केले आहे. पोलिसांच्या म्हणण्यानुसार, फसवणूक झाल्यास सायबर क्राईम हेल्पलाईन 1930 किंवा वर तक्रार नोंदवावी.

सतर्क राहा, सुरक्षित राहा

आजच्या डिजिटल युगात सायबर क्राईम मोठ्या प्रमाणात वाढले आहेत. नागरिकांनी आर्थिक व्यवहार करताना सावधगिरी बाळगणे आवश्यक आहे. प्रत्येकाने आपल्या कुटुंबातील सदस्यांना आणि मित्रपरिवाराला याबाबत माहिती द्यावी. सतर्कता आणि योग्य माहिती यामुळेच आपण सायबर गुन्हेगारांच्या जाळ्यात अडकण्यापासून वाचू शकतो.